Các lực lượng chức năng tổ chức tìm kiếm hài cốt liệt sĩ bên bờ sông Kôn khu vực xã Bình Tường (tháng 5-2012).    

Ngày 29-8-2011, ông Hồ Tấn Lực, công nhân của Công ty TNHH Gia Yên, khi khai thác cát tại sông Kôn bất ngờ phát hiện được dép cao su, áo mưa thời chiến tranh lẫn trong cát. Biết là của các liệt sĩ, ông liền báo cho chính quyền xã. Nhận được tin, Ban CHQS huyện Tây Sơn phối hợp với địa phương khoanh vùng, dừng các hoạt động trên bờ sông. Bà con cho rằng, đây là nơi bãi rác cũ, địch thường vùi lấp các liệt sĩ bị chúng sát hại. Cơ quan chức năng của huyện đã nhiều lần tổ chức kiếm tìm nhưng chưa phát hiện được. Vậy là kế hoạch khai quật với quy mô lớn được khẩn trương thực hiện. Tuy nhiên, vì đã sát mùa mưa lũ nên phải chờ đến mùa khô năm sau.

Ngày 28-5-2012, gần 30 cán bộ, chiến sĩ của Bộ CHQS tỉnh Bình Định được huy động tìm kiếm hài cốt liệt sĩ ở khu vực trên. Rất đông người dân trong xã đổ về sông Kôn chứng kiến sự kiện có ý nghĩa đặc biệt này. Những đôi tay chùng lại khi chỉ đào sâu chừng khoảng từ 1 đến 1,5m là đã thấy hài cốt liệt sĩ. Phạm vi đào bới được mở rộng đến 500m2. 10 hài cốt nằm rải rác và 13 hài cốt nằm chung một chỗ được các lực lượng chức năng tìm thấy cùng nhiều di vật như dép cao su nữ, dép rọ nhựa, chéo dù, võng dù, đồng xu... Tiễn đưa các hài cốt liệt sĩ về Nghĩa trang Bình Tường, ai nấy không khỏi bùi ngùi xúc động khi nghĩ đến bao nhiêu năm nay các anh, các chị đã phải nằm dưới giữa dòng sông lạnh lẽo...

Căn cứ vào những chiếc dép nữ được tìm thấy, ông Võ Công Đoàn, nguyên Bí thư Huyện ủy Tây Sơn cho chúng tôi biết khá tỉ mỉ về những người đã hy sinh. Ông Đoàn kể: “Cuối năm 1969, một đội công tác gồm khoảng 10 người của xã Bình Giang (nay là xã Tây Giang và Tây Thuận) về bám dân ở thôn Thượng Giang. Tôi lúc đó là phụ trách thanh niên xã, trong đoàn có anh Nguyễn Đình Tự là Bí thư Đảng ủy và Lê Văn Tiến là Xã đội trưởng. Cùng đi với chúng tôi có 3 cán bộ huyện đội, trong đó có chị Huỳnh Thị Đào (sau này là Anh hùng LLVT nhân dân). Đông nhất là một đoàn vận tải (có thể tên là Sông Cầu) bao gồm cả người miền Bắc và miền Trung, với hơn nửa quân số là nữ. Họ mặc thường phục mang dép cao su, dép rọ nhựa, đội mũ tai bèo. Ai cũng vác trên vai vũ khí nặng từ 60kg trở lên. Đây là đoàn nữ duy nhất đi qua Tây Giang. Họ tập kết ở bờ suối Co, sau đó khoảng 7 giờ tối, cả đoàn hơn 30 người bắt đầu vượt sông Kôn. Trời tối mịt mùng, khi đoàn hành quân đến hết núi Giữa thì bất ngờ lọt vào trận địa mìn plâymo của bọn lính thuộc sư đoàn Mãnh Hổ (Nam Triều Tiên) đóng tại đây. Tôi bị thương, được anh Võ cõng chạy thoát. Anh Tự bị thương nặng cũng được cõng đến núi Giữa sau đó hy sinh và bị bọn lính gom xác. Chị Đào bị thương vẫn ráng cõng thương binh đi mấy cây số, hai ngày sau chị hy sinh ở căn cứ. Như vậy, có khoảng 13 người đã hy sinh ngay tại trận phục kích, trong đó có 4 cán bộ của xã Tây Giang là Lê Văn Tiến, Nguyễn Đình Tự, Nguyễn Thị Bửu và Trần Đình Trọng. Sau đó địch dùng xe tăng đến lượm xác các liệt sĩ đem về phơi nắng ở cầu 15 để thị uy nhân dân…”.

Bà Trần Thị Hường, mẹ của liệt sĩ Nguyễn Thị Bửu, nhớ lại sự kiện đau thương 43 năm trước: “Chúng nó phơi xác con gái tôi và đồng đội trên cầu 15. Tôi lạy lục xin đem về chôn mà chúng không cho. Ba ngày sau, chúng cho lính chặn đầu rồi dùng xe cẩu xúc các liệt sĩ đem đổ xuống đâu đó trên mép sông Kôn và lấp lại. Bao nhiêu năm tôi đi tìm hài cốt con gái mà chẳng thấy. Chắc chắn  trong số 13 liệt sĩ chôn chung đó có con Bửu nhà tôi”.

Việc tìm tên tuổi những chiến sĩ trong đội vận tải và phiên hiệu chính xác của đơn vị bị vùi lấp ở bờ sông Kôn khu vực xã Bình Tường vẫn là câu hỏi mà các cơ quan chức năng cần tiếp tục giải đáp để “trả lại tên” cho các liệt sĩ đã ngã xuống vì độc lập, tự do của Tổ quốc.

Bài và ảnh: HỒNG VÂN

Theo trianlietsi.vn