Lễ truy điệu các liệt sĩ.

Sau một tháng trở về Tổ quốc, hơn 60 cán bộ, chiến sĩ của Đội Đội K52, Bộ CHQS tỉnh Gia Lai lại tiếp tục phân tán làm nhiệm vụ các địa bàn trong tỉnh. Vì vậy mà câu chuyện của chúng tôi cứ phải chạy theo mạch cảm xúc vội vã. Nhiều người đã rơm róm nước mắt khi kể về các chuyến đi tìm hài cốt liệt sĩ.

Đại tá Vũ Văn Sơn, Đội trưởng, trước làm ở Ban Chính sách Bộ CHQS tỉnh, sau chuyển sang công tác ở Đội nên hành trình 13 năm xuất quân qua nước bạn quy tập hài cốt quân tình nguyện Việt Nam về nước anh nắm vanh vách. Con số 1.230 hài cốt (tỉnh Ratanakiri 452 liệt sĩ, Stung Treng 332 liệt sĩ, Prétvihia 446 liệt sĩ, trong đó có 43 liệt sĩ xác định được tên tuổi) được Đội tìm thấy nếu tính bằng mồ hôi, công sức và cả hy sinh của toàn Đội mới thấy lớn lao biết chừng nào. Có lần anh nói trong Đại hội Thi đua Quyết thắng của tỉnh khi K52 là điển hình tiên tiến: “Đó là nhờ toàn Đội khắc sâu lời dạy của Bác “Ăn quả nhớ người trồng cây” và thể hiện lòng tri ân bằng việc làm cụ thể, quyết tâm bằng mọi cách đưa các liệt sĩ hồi hương”.

Theo anh Sơn, thành công của Đội là nhờ làm tốt công tác huấn luyện kỹ thuật thông tin, công binh, dò gỡ, phòng tránh bom mìn, sử dụng bản đồ, địa bàn, trinh sát, kỹ thuật quân y, cách thức cất bốc, gói buộc, bảo quản xương cốt, di vật liệt sĩ, phòng chống rắn độc, côn trùng. Phân công cán bộ, chiến sĩ đã qua thực tiễn kèm cặp người mới, chú trọng phổ biến kinh nghiệm hành quân, trú quân, xử lý lạc đường, mất hướng, phương pháp xử lý các tình huống nảy sinh trong hoạt động độc lập, khó khăn, nguy hiểm, giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ hiểu biết về luật pháp, phong tục, tín ngưỡng của nhân dân bạn. Đã bắt tay vào công việc là không kể chỉ huy, lái xe, quân y thông tin hay nuôi quân đều trực tiếp cầm cuốc xẻng đào bới, tìm kiếm. Hiện nay, các thông tin về mộ liệt sĩ ngày càng ít, các khu vực có mộ liệt sĩ nằm rải rác ở những nơi vùng xa xôi hẻo lánh, rừng sâu, nhiều vùng rừng núi do thời tiết mưa, lũ nhiều đã thay đổi theo thời gian, nên đã ảnh hưởng rất nhiều đến công tác tìm kiếm quy tập các hài cốt liệt sĩ, đây là khó khăn thách thức lớn đối với cán bộ, chiến sĩ Đội K52 trong những lần đi tìm đồng đội.

Đội K52 đưa hài cốt liệt sĩ vào nghĩa trang huyện Đức Cơ (Gia Lai).

Ngay từ khi còn ở trong nước 6 tháng mùa mưa, Ban chỉ huy Đội đã chủ động trong việc tìm kiếm thông tin mộ liệt sĩ; phối hợp với các cựu chiến binh đã từng chiến đấu trên đất bạn để thu thập hồ sơ, dữ liệu, sơ đồ trận đánh, sơ đồ chôn cất liệt sĩ; phối hợp với chính quyền tìm kiếm thông tin. Từ nguồn dữ liệu thu thập được, Đội có sự phân tích, so sánh để sàng lọc, khoanh vùng, đỡ phải tốn nhiều công sức. Chính nhờ chủ động nắm thông tin chặt chẽ, mà nhiều năm nay Đội luôn quy tập vượt chỉ tiêu. Kết quả đó, còn kể đến việc Đội đã làm tốt công tác dân vận. Trong hai năm 2011, 2012, Đội đã khám bệnh và cấp thuốc cho gần 1.500 lượt người, cứu đói cho nhiều gia đình, giúp nhân dân địa phương đào ao nuôi cá, khoan một giếng nước trị giá hơn 50 triệu đồng tặng bạn. Đội từng cảm hóa một người nguyên là trung đoàn trưởng thời Pôn-pốt dẫn đường cho Đội tìm được 45 hài cốt liệt sĩ.

Nhớ buổi xuất quân, Phân đội trưởng Phan Thanh Hồng tâm sự rằng, ngày vợ sinh con chắc anh không có mặt để đón đứa con đầu lòng. Nay gặp lại, anh khoe, con gái anh đã ba tháng tuổi. Vợ ở Bình Định, anh ở Gia Lai, rồi đi công tác bên nước bạn 6 tháng mỗi năm, anh chỉ biết nén nỗi nhớ vợ con vào việc hoàn thành thật tốt nhiệm vụ được giao. Còn binh nhất Lê Văn Thật kể rằng, ngày đầu qua đất bạn đã bị sốt nằm nguyên một tuần. Được cán bộ chăm sóc tận tình, càng thấy trách nhiệm của mình. Nhớ cảm giác khi lần đầu trong đời trực tiếp cất bốc hài cốt liệt sĩ, đêm về cứ thao thức không ngủ được. Vậy mà, mấy ngày sau đào bới không tìm được mộ nào, lại buồn bã vô cùng. Vui nhất là khi nghe đồng đội reo lên: “Đây rồi”, biết là đã tìm thấy mộ. Các phần mộ liệt sĩ được cất bốc dẫu không còn nguyên vẹn, chỉ là nắm đất đen, mảnh tăng, chiếc võng hay chiếc lược, mảnh thắt lưng và dẫu chẳng có một dòng tên tuổi, địa chỉ cũng khiến Đội mừng rơi nước mắt. Bởi đó là hồn cốt, là xương máu của cha ông đã chờ đợi hàng chục năm trời để được đưa về với đất mẹ. Có lần đang đi trong rừng, gặp mưa, anh em chịu ướt, còn áo mưa dành quấn hài cốt liệt sĩ. Vất vả nhiều, nhưng tháng 8 này ra quân, Thật sẽ chẳng bao giờ quên dấu ấn sâu sắc trong đời quân ngũ với những ngày ở nước bạn.

Lãnh đạo tỉnh Gia Lai đưa hài cốt liệt sĩ vào nghĩa trang.

Trong số 3 tỉnh Đông Bắc ở nước bạn mà Đội làm nhiệm vụ thì tỉnh Prếtvihia là địa bàn khó khăn nhất. Không chỉ trong rừng sâu mà khu vực xung quanh đền cổ cũng còn nhiều hài cốt liệt sĩ, phần lớn là cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 307 còn nằm lại. Thiếu tá Nguyễn Xuân Toản, Đội phó kể: “Do địa hình thay đổi, nên các phần mộ trôi đi, không còn giống với thông tin được cung cấp. Như mộ liệt sĩ Trần Phước Hải, xã Duy Tân (Duy Xuyên, Quảng Nam), người duy nhất có tên trong số 86 hài cốt được quy tập trong mùa khô 2012-2013, chúng tôi đào xới loanh quanh trong khu vực đến 10 ngày mới tìm thấy”. Anh Toản kể rằng, hình ảnh bác Hữu, cựu chiến binh quê Quảng Ngãi, nguyên chiến sĩ Trung đoàn 95, tuy bị cụt hai chân, vẫn lăn lộn qua tận nước bạn tìm liệt sĩ càng làm cho đơn vị thêm xúc động về tình đồng đội thiêng liêng, càng thấy phải nỗ lực hơn nữa.

Được Nhà nước tặng Huân chương chiến công hạng Ba, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Quốc phòng tặng 2 bằng khen, Bộ Tư lệnh Quân khu 5, UBND tỉnh tặng nhiều bằng khen, nhưng Đội K52 cho rằng thành tích này chỉ một phần công sức của anh em, phần lớn vẫn là sự quan tâm, tạo điều kiện tối đa của của chính quyền, nhân dân 3 tỉnh Ratanakiri, Stung treng, Prếtvihia, Bộ Tư lệnh Quân khu 1, Quân khu 4, Quân đội Hoàng gia Cam-pu-chia và các cấp các ngành trong nước. Đây chính là niềm động viên to lớn để Đội tiếp tục tiếp tục cuộc hành trình không mỏi trên đất bạn trong những năm tới.

Bài và ảnh: HỒNGVÂN

Theo qdnd.vn