Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam tổ chức lấy thông tin về liệt sĩ và thân nhân liệt sĩ tại Hải Dương. Ảnh tư liệu

Chúng tôi tìm tới Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ (HTGĐLS) Việt Nam giữa lúc các lãnh đạo của Hội đang tất bật chuẩn bị cho chuyến công tác của Trung tướng Lê Văn Hân, Chủ tịch Hội, tháp tùng Chủ tịch nước Trương Tấn Sang sang thăm chính thức Mỹ từ ngày 24 đến 26-7. Phó chủ tịch thường trực Hội, ông Nguyễn Hùng Phong cho biết, có thể coi chuyến đi này của Trung tướng Lê Văn Hân là sự bắt đầu cho nỗ lực đẩy mạnh công tác đối ngoại của Hội nhằm huy động và kêu gọi sự hỗ trợ quốc tế trong lĩnh vực chuyên môn của Hội nói riêng cũng như của Việt Nam nói chung.

Trong chuyến đi này, Hội đề nghị đến thăm và làm việc với Cơ quan Phát triển quốc tế Mỹ (USAID) nhằm đề xuất hợp tác và hỗ trợ tăng cường năng lực nhằm góp sức tốt hơn nữa với Nhà nước trong việc tìm kiếm và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ Việt Nam còn thiếu thông tin. Đây là lĩnh vực còn vô vàn khó khăn nhưng luôn được Việt Nam ưu tiên thực hiện từ ngay sau khi giải phóng đất nước, thống nhất hai miền. Ông Nguyễn Hùng Phong khẳng định: “Kể cả khi không có sự giúp đỡ của quốc tế, thì Việt Nam vẫn tích cực làm bởi đây là công việc của lương tâm và trách nhiệm, khó mấy cũng phải làm cho bằng được”.

Theo ông Nguyễn Hùng Phong, tính đến nay, Việt Nam còn khoảng hơn 20 vạn liệt sĩ chưa được tìm thấy và 30 vạn liệt sĩ đã được đưa vào các nghĩa trang nhưng chưa xác định được danh tính. Đây không chỉ là nỗi day dứt khôn nguôi của mỗi thân nhân, mỗi gia đình các liệt sĩ mà của cả dân tộc Việt Nam, của mỗi người dân Việt Nam đang được sống trong hòa bình mà các anh đã hy sinh xương máu để giành lấy. Hội HTGĐLS Việt Nam có một trong những nhiệm vụ chính là giúp các gia đình liệt sĩ thu thập thông tin, tìm kiếm hài cốt liệt sĩ (HCLS) còn thất lạc hoặc chưa xác định được danh tính, nhưng đến nay công tác này mới chỉ đạt được những kết quả bước đầu hạn chế. Mặc dù đã vận động được các nguồn lực xã hội là các tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp tài trợ, nhưng có thể nói vẫn chưa thấm vào đâu so với yêu cầu thực tế.

Ông Nguyễn Hùng Phong chia sẻ, Hội đang chạy đua với thời gian để đáp ứng nguyện vọng của rất nhiều gia đình liệt sĩ đang mong mỏi cháy ruột, cháy gan tìm được tung tích của các anh, để đưa các anh trở về dù chỉ là một nắm đất nơi các anh nằm xuống. "Với chúng tôi, việc tìm thêm được dù chỉ là một bộ HCLS có danh tính thôi cũng là điều vô cùng quý giá vì trải qua thời gian dài, thông tin về nơi các anh ngã xuống và được chôn cất đang ngày càng mai một, thất lạc đi nhiều”, ông Phong nói.

Ông cho biết, mỗi lần đưa hài cốt các liệt sĩ ở Lào hay Cam-pu-chia trở về thì tỷ lệ hài cốt có danh tính chỉ khoảng 6 đến 7%. “Chúng tôi rất mong góp phần với các cơ quan chức năng của Nhà nước tìm thấy cũng như xác định được danh tính các anh. Nhưng hiện nay cả về phương tiện kỹ thuật tìm kiếm lẫn trang thiết bị giám định cũng như nguồn tài chính hỗ trợ, chúng ta còn rất thiếu, trong khi nhu cầu giám định danh tính liệt sĩ thì rất nhiều. Có thể nói là làm không xuể”. Ông Phong cho biết thêm, Hội cũng hy vọng nhận được ngày càng nhiều nguồn lực xã hội để hỗ trợ các gia đình liệt sĩ còn gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống do trụ cột trong gia đình là các anh đã hy sinh vì sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc.

Vì vậy, theo ông Nguyễn Hùng Phong, trong thời gian tới, Hội đặt mục tiêu đẩy mạnh hoạt động đối ngoại, vận động và kêu gọi các nguồn tài trợ nước ngoài và của cộng đồng người Việt Nam ở xa Tổ quốc. Nhất là hiện nay, Hội đang tham gia đề án của chính phủ “Tìm kiếm và quy tập hài cốt liệt sĩ còn thất lạc” và “Xác định danh tính hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin”, nên nhiệm vụ càng nặng nề, cần có sự phối hợp và hỗ trợ của xã hội và bạn bè quốc tế nhiều hơn nữa. Nhất là sự hỗ trợ của quốc tế về những kỹ thuật tiên tiến trong giám định gen ADN cũng như trang thiết bị kỹ thuật liên quan. Nhưng cho đến nay, về quan hệ đối ngoại, Hội mới có một vài lần tiếp xúc với USAID, Văn phòng MIA Mỹ tại Việt Nam cùng một số nhóm cựu chiến binh Ô-xtrây-li-a và Hàn Quốc, mà chưa đẩy mạnh được mối quan hệ hợp tác.

Đặc biệt, đối với phía bên kia của cuộc chiến, với vai trò là cầu nối thông tin về liệt sĩ hy sinh, mất tích với gia đình các anh, Hội rất mong có sự chia sẻ thông tin về các trường hợp hy sinh của bộ đội Việt Nam. Ngược lại, Hội cũng sẵn sàng cung cấp những thông tin về các trường hợp lính Mỹ tử trận ở Việt Nam. Có lần phát hiện hài cốt một lính Mỹ ở Việt Nam, Hội đã chuyển mọi thông tin liên quan cho Văn phòng MIA Mỹ tại Việt Nam để xử lý. Và một lần khác tìm được hài cốt một quân nhân của chế độ ngụy quyền cũ, Hội cũng đưa thông tin lên trang web của mình, hy vọng thân nhân của quân nhân này biết thông tin. Nhắc tới việc này, một lần nữa ông Phong lại lặp lại cụm từ “lương tâm và trách nhiệm” khi cho rằng, việc hai phía cùng chung tay khắc phục hậu quả chiến tranh, làm vợi đi nỗi đau do những mất mát từ cuộc chiến là công việc rất nên làm.

Ông Nguyễn Hùng Phong cho biết, trong chuyến thăm Mỹ của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang lần này, Hội cũng đề nghị thăm và làm việc với Hội Cựu chiến binh và Cơ quan MIA của Mỹ nhằm tăng cường sự thông cảm, hiểu biết lẫn nhau, từ đó thúc đẩy hợp tác qua kênh phi chính phủ trong việc trao đổi thông tin quân nhân hai nước vẫn còn mất tin, mất tích cũng như phối hợp đẩy mạnh hơn nữa việc tìm kiếm thông tin và xác định danh tính hài cốt quân nhân hai nước trong chiến tranh.

Hiện trang web  www.trianlietsi.vn của Hội đã phát huy hiệu quả đáng kể trong việc kết nối thông tin với các gia đình liệt sĩ vẫn đang ngày đêm mong chờ tin tức của con em mình hy sinh trong thời kỳ chiến tranh. Ông Phong nhớ có trường hợp một Việt kiều ở tận Bỉ đọc được thông tin tìm liệt sĩ trên trang web đã nhận ra đúng đồng đội mình đã hy sinh trong hoàn cảnh chiến đấu mà mình cùng tham gia. Việt kiều đó đã gọi điện cho gia đình liệt sĩ theo địa chỉ trên web, nói rằng đã cùng chiến đấu với người có thông tin đó và cho biết chính xác nơi anh đã hy sinh. Giám định gen ADN của hài cốt đối chiếu với mẫu sinh phẩm thân nhân hoàn toàn trùng khớp. Vậy là gia đình đã tìm thấy và đón được liệt sĩ từ Tân Biên, Tây Ninh trở về trong niềm vui vỡ òa sau một thời gian dài chờ đợi, tìm kiếm tưởng chừng vô vọng.

MỸ HẠNH - THU TRANG

Theo qdnd.vn